Het B2B sales proces is een essentieel onderdeel van B2B marketing en leadgeneratie. Veel ondernemers slagen er in om hun bedrijf met puur ondernemerschap vooruit te duwen en te laten groeien. ”Het is gewoon een kwestie van verkopen toch?”, horen we vaak. Maar, vaak is het mogelijk om één of twee salesmedewerkers aan te sturen op basis van dit credo. Wat als het sneller gaat? Of harder moet? Dan is een uitgedacht B2B-sales proces een must!
Wat zijn de kenmerken van B2B Sales?
Grofweg kan een helder onderscheid gemaakt worden tussen business to consumer-sales (B2C) en business to business-sales (B2B). Wanneer we spreken over concrete B2B sales herkent men vaak de volgende kenmerken:
- B2B sales kent een relatief lange Buyer’s Journey
- Meerdere beslissingsnemers zijn betrokken bij het koopproces
- Ratio speelt een belangrijkere rol dan emotie
- Hoewel emotie vaker een belangrijke factor is bij consumenten dien je er goed aan te doen dit aspect ook in de B2B niet uit te sluiten
- Gemiddeld is er een grotere klantwaarde en gaan de sales om hogere bedragen, maar minder klanten
Wat is een goed B2B salesproces?
Bij het inrichten van een goed B2B salesproces kun je kijken naar een hoop verschillende variabelen. Het is dus lastig om een direct antwoord te geven op de vraag ”wat is een goed B2B sales proces?” Vergelijk het met de vraag; ”Wat is een goede auto?” Het antwoord laat zich al raden: ”Dat hangt af van wat je wil bereiken.” Als je lange afstanden aflegt, goedkoop wil rijden en niets geeft om het milieu, dan wil je een andere auto dan iemand die zich duurzaam in de stad wil verplaatsen. Maar, een goed verkoopproces kent wel degelijk een aantal universele kenmerken, te weten:
- Het generen van leads middels koude acquisitie op afstand, prospecting en op goed geluk binnenlopen bij een bedrijf is verleden tijd. De rol van leadgeneratie is overgenomen door slimme marketeers die werken met gestructureerde data en waardevolle content.
- Succesvolle B2B-bedrijven kennen een gestructureerd verkoopproces.
- Uit onderzoek van de Sales Management Association (SMA) blijkt dat 90% van de bedrijven met een formeel verkoopproces behoren tot de best presterende bedrijven.
- Harvard Business Review bewees reeds dat het werken met een concreet verkoopproces tot structureel betere verkoopprestaties.
- Uit onderzoek van de TAS Group blijkt dat 70% van de bedrijven met een helder verkoopproces, beter presteren dan bedrijven die het tegenovergestelde doen.
- Elk contact met een prospect wordt geclosed en vervolgens in een opvolgende fase geplaatst.
Vroeger, nu en de toekomst: hoe verandert het verkoopproces?
Dankzij verschillende trends en technologische ontwikkelingen verandert het verkoopproces razendsnel. De snelheid waarmee processen zich ontwikkelen zal ook nog een tijd op het huidige niveau blijven. Zo zie je momenteel onder andere de volgende trends opkomen, en volwassen worden:
- Alle informatie ter wereld is online te vinden. Hierdoor oriënteert iedere consument maar ook ieder bedrijf zich online voor hij of zij tot een besluit komt. Meer dan 70% van de customer journey wordt online afgelegd voordat diegene uberhaupt in gesprek raakt met een salesmedewerker. Dit is wel anders dan enkele jaren geleden waarbij het eerste contact met een potentiele klant tot stand kwam door persoonlijke communicatie.
- Automatisering: de ontwikkelingen op het gebied van automatiseren gaan ongekend snel en zijn razend interessant. Niet langer hoef je zelf mails te verzenden naar je potentiele klanten, niet langer hoeft de customer service te reageren op berichten die via Facebook, de mail of Whatsapp binnenkomen. Bots zijn hier prima voor geschikt.
- Onderdeel hiervan is kunstmatige intelligentie, oftewel AI. Hoewel AI veel verkeerd geïnterpreteerd wordt (een algoritme is niet perse hetzelfde als kunstmatige intelligentie) valt het niet te ontkennen dat het IoT (Internet of Things) tot sprongen op het gebied van machine learning kan leiden waardoor het een kwestie van tijd is tot jouw chatbots zelf bedenken hoe ze hun processen kunnen optimaliseren.
- Meetbaarheid: alles wat iemand online op jouw kanalen doet kan gemeten worden. Hoelang iemand op jouw website zit, wat diegene bekijkt, hoe vaak ze terugkomen en of ze mails openen of niet. Privacy is hier een belangrijk onderwerp geworden maar zelfs wanneer iemands privacy gewaarborgd wordt kan je veel informatie verzamelen, opslaan en analyseren. Dit helpt bij het maken van weloverwogen beslissingen.
- Verschuiving van resources: twintig man op een afdeling dat lijkt op een callcenter? Dat is eigenlijk niet meer nodig. Verschillende softwarepakketten, dashboards en bots helpen je bij het vergroten van je efficiëntie. Minder FTE’s zijn nodig en dat is kostenbesparend. Dat geld kan vervolgens in R&D gestopt worden waardoor de ontwikkelingen als een sneeuwbaleffect versneld worden.
De voordelen van een gedegen verkoopproces?
Zoals eerder gezegd: de succesvolste bedrijven maken gebruik van een gestructureerd proces. Dan denk je mogelijk het eerst ”Dat levert dus ook meer omzet op?” Dat kan zeker zo zijn. Maar laten we dat iets meer specificeren, waarom leidt een gestructureerd verkoopproces tot een potentieel hogere omzet?
- Een gestructureerd verkoopproces kun je analyseren. Door het meten van je “verkoopfunnel” weet je in welke fase mensen het vaakst afhaken. Hierop kun je vervolgens je strategie aanpassen.
- Met het verkoopproces kun je taken automatiseren en efficiënter werken. Zo kan sales zich focussen op de kwalitatief hoogstaande leads om deze vervolgens te converteren tot klant.
- Een belangrijk onderdeel hiervan is het CRM (Customer Relationship Management) platform. De marketingafdeling kan de kwalitatieve leads en de achterliggende data makkelijker doorspelen naar sales waardoor sales beter geïnformeerd te werk gaat en betere resultaten zal boeken.
- Een duidelijk verkoopproces zorgt ervoor dat iedereen in het bedrijf op één lijn zit. Zo wordt altijd verkocht wat verkocht dient te worden en kan de organisatie de gemaakte beloftes van de verkoper beter nakomen.
- Een verkoopproces leidt ertoe dat nieuwe salesmedewerkers eerder ingewerkt zijn.
- Een verkoopproces leidt ertoe dat je put uit één centrale bron van informatie, om naar je klant te communiceren. Geen halve afspraken, maar duidelijkheid voor de klant, voor de salesmedewerker en de gehele organisatie.
- Dankzij duidelijke stappen in het verkoopproces kan je verwachtingen bij de prospect scheppen. Hierdoor zullen zij ook je verkoopstappen begrijpen en weten ze wat hun nog wacht. Daarnaast kun je zo het belang van iedere stap toelichten.
De fasen en stappen van het verkoopproces
De eerste fase: prospecting en kwalificatie
De eerste fase omvat de prospecting en kwalificatie. Niet langer hoeft dit echter een taak van de verkoper te zijn. Omdat de marketingafdeling alle data verzamelt van de potentiele klanten weten ze al precies wat de behoeften en vragen van een mogelijke klant zijn. Ze kunnen dit doorspelen naar sales waardoor de verkoper gewapend met unieke kennis naar de klant kan gaan.
Identify: sales doet onderzoek en accepteert
Als de marketingafdeling leads heeft gegenereerd, en aan sales heeft uitgeleverd, is het tijd voor de eerste stap in het sales-proces: identify.
Zoals gezegd: prospecting en koude acquisitie is hopeloos ouderwets. De meest actuele bedrijven doen dat nog amper. Zodra de marketingafdeling een lead heeft klaargestoomd voor sales, is de eerste stap: het accepteren. Voldoet de lead niet aan jouw kwaliteitseisen? Dan is het belangrijk dat deze niet geaccepteerd wordt, en teruggestuurd wordt naar marketing. Waarom? Dan kan marketing zijn campagnes, tools en automatisering verder optimaliseren voor kwalitatief hoogstaandere leads.
Voldoet de lead wel? Dan noemt men dit een marketing qualified lead (MQL). Is de prospect een MQL? Doe dan uitvoerig onderzoek naar de achtergrond van jouw contact: waar werkt de lead? Wat doet de persoon daar? Wat heeft hij eerder op de website gedaan? Welke gegevens hebben we al? Wat doet deze persoon op LinkedIn? Alles om de lead goed te leren kennen.
Connect: het eerste gesprek
Als de lead is geaccepteerd en onderzocht, wordt een eerste contactpoging gedaan. In deze fase heb je maar één doel: onderzoeken of jouw dienst of product dé oplossing is voor het vraagstuk, wens of het probleem waar de lead mee zit. Hoe kan jij aanbod leveren op zijn of haar vraag?
Schiet niet te snel in de verkoopmodus. Jouw prospect is daar nog niet aan toe. Het is essentieel dat je nu gaat uitzoeken of de prospect wel jouw dienst overweegt. Je wil namelijk niet te veel aandacht besteden aan leads die uiteindelijk niet overgaan tot aankoop. Of erger nog: wel kopen, maar ontevreden zijn. Het doorduwen van een product waar de lead niet op zit te wachten kan namelijk negatieve reviews en mond tot mond reclame opleveren. Dit belemmerd de groei van jouw bedrijf enorm!
Probeer je proces te standaardiseren en denk vooraf aan de volgende vragen:
- Hoeveel contactpogingen onderneem je?
- Als je contact hebt, welke vragen stel je?
- Waarover wil je dat jouw prospect nadenkt, zodat ze antwoord op jouw vragen kunnen geven?
Dit noemen we een Sales Sequence: een reeks van gebeurtenissen (ons advies is: minimaal 5) en meerdere middelen (telefonisch, via e-mail en sociale media bijvoorbeeld) die je onderneemt om in contact te komen met jouw prospect. Een heel waardevol middel in een Sequence is “end of relationship” e-mail. Hierin stel je dat je meerdere malen contact hebt gezocht, maar dat er waarschijnlijk geen interesse is. Dat je graag naar gezamenlijke kansen had willen kijken, maar dat je jouw pogingen beëindigd. Vaak is dit een e-mail waar verrassend veel response op komt.
Heb je eenmaal persoonlijk contact? Probeer dan een script op te stellen met daarin de agendapunten die je in de connect-fase wilt bespreken (maar let op, allemaal met één doel: achterhalen wat de uitdagingen en doelen van jouw prospect is, en of jouw dienst daarvoor een oplossing kan zijn). Blijkt uit jouw vragen dat de prospect past bij jouw onderneming? Eindig je gesprek dan met huiswerk voor je prospect en close je gesprek met het binnenhalen van een vervolgafspraak: de explore-fase kan beginnen!
Explore: de discovery call
In het vorige gesprek heb je met je prospect gebeld en vastgesteld dat jouw oplossing tot de mogelijkheden behoort. Nu plan je een langer gesprek, van ongeveer 30 minuten tot een uur. Hierin bespreek je:
- De doelen en uitdagingen van je prospect
- Een mogelijke tijdslijn om tot een oplossing te komen
- De mate van beslissingsbevoegdheid
- De mate van urgentie van het probleem
- Het budget van je klant
- De mogelijke vervolgstappen die ondernomen gaan worden.
In deze fase gaat het nog steeds niet over jou: je probeert de uitdagingen, wensen en doelen van je prospect tot achter de komma te leren kennen.
In deze fase probeer je ook te achterhalen in hoeverre er al een oplossing gevonden is, of overwogen wordt. Probeer niet jouw oplossing te verkopen, maar nog altijd de mogelijkheden te achterhalen. Vraag bijvoorbeeld naar hoe het nu opgelost is, en wie de leverancier is. Waarom de huidige oplossing niet meer voldoet? Wat ze zoeken in een mogelijke oplossing in de toekomst? Of jouw mogelijke oplossing een overwogen oplossing is? En wat de tegenargumenten voor jouw oplossing zouden zijn.
Hou hierbij je eigen aannames in de gaten: probeer die te vermijden. Probeer op een analytische manier de behoeften van de prospect te achterhalen, zonder dat je al te veel op zoek gaat naar een saleskans. Goed luisteren, samenvatten en doorvragen (LSD) is vaak het beste recept.
Probeer ook dit gesprek te scripten. Niet van A tot Z de letterlijke woorden op papier zetten, maar met een vaste agenda en vaste vragen die je wilt stellen.
Aan het einde van het gesprek ga je hier ook weer closen: op naar de volgende fase. Probeer bijvoorbeeld een analyse van de omgeving van de klant aan te bieden, door nog meer desk research te doen en daarna een plan te presenteren aan de prospect. Vraag, als je veel van deze presentatie verwacht, of het management of de belissingsbevoegde ook kan aansluiten.
Advice: de opportunity stage
Pas nu kun je aan jouw deal een waarde hangen. Je weet dat jouw prospect bij jou past (MQL), dat hij of zij gebaat is bij jouw oplossing (SQL) en uit welke situatie hij of zij past. Nu ben je aanbeland in de “opportunity stage”.
Hier maak je voor het eerst een voorstel. Dit kan natuurlijk allerlei vormen aannemen:
- Een pitch of presentatie waarbij je jouw plannen uit de doeken doet
- Een demo van een stuk software die je wilt verkopen (dat je eventueel alvast wat op maat hebt ingericht)
- Een offerte + stappenplan om de dienst te implementeren
- Een brochure met prijslijst
De opportunity stage heeft daarbij de volgende kenmerken:
- Het proces van jouw opportunity stage is gestandaardiseerd en geformaliseerd
- Het aanbod dat je doet is (min of meer) op maat gemaakt voor jouw prospect. Je laat zien dat je hem kent én zijn specifieke uitdagingen kunt oplossen met jouw product of service
De essentiële rol van een adviserende inbound verkoper
De adviserende verkoper heeft een belangrijke rol. De doelgroep heeft jouw propositie online al lang gelezen, en daarbij mogelijk ook die van jouw concurrenten. Maar jouw prospect zal in deze fase moeite hebben met het vertalen van jouw aanbod naar zijn of haar uitdaging. Oftewel: wat jij online zet snappen ze wel, maar zien het nog niet (helemaal) vliegen binnen hun organisatie. Inbound Sales helpt hierbij: het algemene verhaal wordt door sales vertaald naar een advies op maat. Zo wordt jouw dienst (inclusief eventuele tekortkomingen) volledig begrepen: je gaat verkopen vanuit een advies op maat (consultative selling).
Tijd om draagvlak te creëren in de gehele organisatie
Je hebt nu informatie uit de organisatie gehaald en een medestander gecreëerd: je contactpersoon tot op dat moment. Je begrijpt zijn uitdagingen en kunt dit vertalen naar oplossingen die jij kunt bieden. Nu ga jij, samen met je contactpersoon, draagvlak halen bij de rest van de organisatie.
Geef jij een presentatie met jouw plannen? Vraag dan aan je contactpersoon of de beslissingsbevoegde aansluit. Heb je geen mogelijkheid tot direct contact met de decisionmakers? Vraag dan in deze fase wie dat zijn, wat hun belang is, waar hun pijnpunt zit (of drempel om tot de beslissing te komen) en vertaal deze vraagstukken proactief in jouw aanbod.
Onderhandeling en het wegnemen van drempels
Welke vorm je ook kiest: na het presenteren van jouw plan komt altijd een moment waarbij je volwaardig in onderhandeling bent. Je moet drempels wegnemen. Korting geven. Of koudwatervrees oplossen. Je kunt de adviesfase dus veelal in twee dealstages opsplitsen:
- De presentatie van jouw plan
- Het onderhandelen over jouw plan
Soms gaat dit in één stap, maar veelal in twee.
Closed-lost or closed-won
De laatste stap van de advice fase is het closen van de deal. Heb je hem gewonnen, of verloren? Als je een voorstel heb mogen doen is de kans hier groot dat je hem ook scoort.
Probeer bij het closen van je deal (of hij nu gewonnen of verloren is) ook de “reason” bij te houden. Zo kun je het proces en het aanbod voor het vervolg optimaliseren op basis van de feedback van je prospect.
After sales actie
Na het closen van je deal, zijn er nog een paar formaliteiten die sales moet uitvoeren:
- Overdracht naar de operatie:
Op het moment dat de sale succesvol is afgerond, zeker indien tijdens de verkoop een goed vertrouwen is opgebouwd, of als de uitvoering nogal veel maatwerk vereist, is het aan te raden hier voldoende tijd aan te besteden. - Opwarmen van koude opportunity’s
Prospects die wel MQL zijn (de connectfase succesvol zijn doorgelopen), maar verder in het proces afhaken, kan je later altijd nog opwarmen. Waarom niet na een half jaar opnieuw bellen? Of een geautomatiseerde marketingcampagne op los laten? - Aanbevelingen vragen
Na een succesvolle sale, maar ook een goede dienstverlening, kan je jouw oude prospects on aanbevelingen vragen. Waarom niet?
Nog een voorbeeld van een verkoopproces
Het verkoopproces is voor elk bedrijf anders. Maar misschien dat een goed voorbeeld doet volgen. Of op z’n minst inspireren. Nadat sales onderzoek heeft gedaan naar de lead, en deze heeft geaccepteerd, is dit een veelgebruikte sales proces:
Onderzoek naar prospect (identify-fase)
Deze fase bestaat vaak uit één stap: het onderzoek naar de prospect. Hierbij onderzoeken we vaak:
- De achtergrond van de persoon: wat is de functie? Welke ervaring heeft diegene? Wat heeft hij eerder gedaan? Hoe lang werkt hij al voor dit bedrijf? Welke opleiding heeft hij genoten? Welke groepen volgt hij op LinkedIn? Wanneer was zijn laatste post? Waar schrijf hij over?
- Het gedrag van de persoon: hoe is hij op onze website terecht gekomen? Wat heeft hij daarna gedaan? Wat heeft hij gedownload? En welk gedrag heeft diegene daarna nog vertoond? Hoe is hij eigenlijk saleslead geworden?
- De achtergrond van het bedrijf: wat doet het bedrijf? Hoe lang bestaat het al? Wie zitten in de directie en wie zijn de eventuele gedeelde contacten? Wat zijn de missie en visie van het bedrijf? Hoe zien de laatste sociale media berichten eruit? Wat zeggen hun blogs en persberichten?
Het eerste gesprek met prospect (connect-fase)
Deze fase bestaat uit meerdere pogingen om een eerste contact te maken. Doel? Een relatie opbouwen, vertrouwen winnen en erachter komen of je een juiste lead hebt: heeft deze persoon op lange termijn interesse in onze diensten?
- Een initiële poging: bellen.
- Wanneer er geen telefonisch contact is geweest: mailen met de uitnodiging om een keer te bellen.
- Wanneer geen afspraak geboekt wordt: connectie maken op LinkedIn.
- Wanneer connectie op LinkedIn uitblijft: opnieuw bellen.
- Wanneer er geen telefonisch contact is geweest: nog één keer een belpoging.
- Als succes wederom uitblijft, een exit-mail sturen. Aangeven dat je graag in contact komt, maar je na meerdere pogingen stopt met jagen.
Wat vraag je tijdens zo’n eerste gesprek? Laat het vooral over de ambities, doelen en pijnpunten van de prospect gaan:
- Waarom ben je met ons in contact gekomen?
- Wat zijn je doelen op lange termijn? Wat zijn je pijnpunten op dit moment?
- Waar maak je je zorgen over? Wat houdt je bezig?
- Kan je wat meer vertellen over probleem X? Loop je ook aan tegen uitdaging Y?
- Urgentie: hoe snel zou je dit probleem willen oplossen?
- Belang: hoe belangrijk is het voor jou om dit probleem op te lossen?
- Welke verwachting heb je van ons?
Zelf hebben we een hekel aan uitgekauwde scripts. Vooral bovenstaande vragen stellen, en daarna goed luisteren, samenvatten en doorvragen geniet de voorkeur. Van daaruit is het verstandig om te proberen begrijpen of jouw oplossing bijdraagt aan de uitdagingen van de prospect en op welke uitdagingen je in het vervolggesprek moet inzoomen.
Analyse van de prospect (explore-fase)
In de derde stap maak je een analyse van de omgeving van de prospect. Een telefonisch gesprek hoort hier zeker bij (al was het alleen maar om de relatie op te bouwen). Eventueel kan je ook onderzoek doen naar concurrenten van de prospect (wat doen zij goed) of op basis van kwalitatieve data van de klant (vraag hiernaar: je wilt immers een goed consult geven).
Tijdens het telefoongesprek met je klant vraag je om de volgende input:
- Persona discovery:
- Wie ben je, wat doe je en waar gaat je carrière heen?
- Wat zijn je persoonlijke doelen? Hoe ga je die halen?
- Hoe past deze stap binnen jouw carrière?
- Hoe informeer je jezelf nu over onderwerp X?
- Waar sta je over 5 jaar?
- Wat is jullie huidige situatie?
- Welke leverancier heb je nu? Waarom geen? Waarom zij? Wat zijn hiervan de belangrijkste learnings? En de belangrijkste resultaten?
- Hoe urgent en belangrijk is het oplossen van dit probleem?
- Welke relevante trends zie je nu in je omgeving, branche of bedrijf?
- Wat zijn concurrenten waar je tegenop kijkt?
- Wat zijn de bedrijfsdoelstellingen? En wat draagt oplossing X daaraan bij?
- Hoe ziet je team op afdeling X eruit? In hoeverre is er ervaring met oplossing Y?
- Wat is de gewenste situatie:
- Welke leveranciers overweeg je? Wat sprak je aan? Wat niet?
- Waarom overweeg je ons?
- Wat brengt het oplossen van dit probleem jouw organisatie? Waar brengt ons dit naartoe?
- Welk budget heb je vrijgemaakt hiervoor?
- Wat is voor jou het belangrijkste in oplossing X? Wat moet het oplossen?
- Koopbeslissing:
- Welke informatie heb je nog nodig om een voorstel te accepteren?
- Wie moeten ik, behalve de prospect, nog meer overtuigen (decision making unit)? Wat zijn hun belangen om dit product af te nemen?
Naast bovenstaande (kwalitatieve input) vraagt de klant om wat recente opdrachtbevestigingen, de 10 beste klanten van de prospect en toegang tot een Excel-bestand met data over {oplossing X}, zodat er een kwantitatieve analyse gemaakt kan worden.
Pitch voor de prospect (advice-fase)
In deze fase pitcht de klant, tijdens een presentatie op locatie, de ideeën voor een samenwerking. De mogelijke invulling, de kosten en de opbrengsten worden hier gepresenteerd aan de prospect en andere belanghebbende binnen de organisatie.
Onderhandeling
Na de presentatie wordt vaak een opdrachtbevestiging of offerte verzonden naar de klant, waar de laatste puntjes uit de pitch nog in verwerkt wordt. Deze is natuurlijk reden voor onderlinge discussie: andere voorwaarden, een betere prijs of duidelijkere uitleg over onderdeel X: er wordt gediscussieerd over verschillende onderwerpen.
Closed
Uiteindelijk closen we een deal: gewonnen over verloren. Uiteraard houden we ook de closed reasons bij.
Verkoopproces software
Succesvolle bedrijven verkopen in een gestructureerd proces. Dat is wel duidelijk. Maar gelukkig hoef je niet alles te onthouden, in Excel te administreren of alle opvolging elke keer opnieuw te verzinnen. Goede sales-software helpt je bij:
- Het aanmaken van acties. In goede software kan je taken aanmaken, managen en overdragen. Zo weet je vandaag al wat je morgen moet doen. Bij het gebruik van goede software en een gretig team zien wij vaak dat sales-personen na ongeveer een maand eerder in de sales-software kijken, dan naar hun mail of agenda, om de taken van de dag te managen.
- Het automatiseren van taken. Zo hebben we het hierboven over een sequence gehad: een reeks geplande contactmomenten om de eerste connect call te kunnen maken. In goede software kan je deze sequences vooraf klaarzetten en handmatig triggeren wanneer relevant.
- Het meetbaar maken van je verkoopproces en -acties. Je verkoopproces bestaat uit meerdere stappen. Deze stappen kun je klaarzetten en zo je deals stap voor stap verslepen naar de volgende fase. Zo hou je inzicht en overzicht van je lopende deals. Maar belangrijker nog: je kunt je verkoopproces meten. In welke fasen vallen de meeste deals af? Waar verwacht je meer rendement? Dit kan je meetbaar maken met goede sales-software.
Slimmer jouw leads opvolgen? Dat kan met HubSpot marketing- en salessoftware. Samen met Conversie Partners brainstormen we hoe jij met HubSpot succes kan halen met goede B2B sales-processen.